De laatste decennia is er een opvallende toename van het aantal mensen met een intolerantie voor gluten (coeliakie). De aandoening kan behoorlijk wat impact hebben op iemands dagelijkse leven, maar gelukkig is er wel het een en ander aan te doen. In dit artikel leg ik je uit wat gluten precies zijn, waar gluten allemaal in zitten – en wat een glutenvrij-dieet inhoudt.
Gluten
Granen bestaan voor 15% uit eiwit, en gluten is een verzamelnaam voor een bepaald soort eiwit in bepaalde soorten granen. Bij gerst (gort), rogge, spelt en tarwe bestaat de 15% eiwit bijna volledig uit gluten. Het bestanddeel wordt ook wel ‘kleefeiwit’ genoemd omdat het deeg er elastisch door blijft.
Vanzelfsprekend zitten gluten ook in producten die zijn gemaakt van gluten-bevattende granen. Ook in bepaalde biersoorten, kant-en-klare sausjes en soepen – en zelfs in snoep en ijs kunnen gluten voorkomen.
Coeliakie
Coeliakie (wat je uitspreekt als seulie-akie) is een auto-immuunziekte, waarbij iemand een hevige intolerantie voor gluten heeft; dat wil zeggen dat het lichaam antistoffen aanmaakt tegen gluten, welke vervolgens de eigen lichaamscellen aanvallen. Bij coeliakie ontstaan vervolgens flinke ontstekingen in de dunne darm.
Een glutensensitiviteit is een erkende aandoening voor mensen bij wie geen coeliakie is vastgesteld, maar die wel (milde) last hebben van de bijbehorende klachten – en baat hebben bij een glutenvrij-dieet.
Veelvoorkomende symptomen van coeliakie:
– Depressiviteit;
– Diarree en/of vettige ontlasting;
– Eetbuien;
– Verlies van eetlust;
– Onverklaarbaar gewichtsverlies;
– Algehele malaise;
– Misselijkheid;
– Neerslachtigheid;
– Spijsverteringsproblemen;
– Vermoeidheid.
Bij jongeren kunnen ook een groeistilstand en een vertraagde puberteit tekenen zijn van coeliakie.
De gevolgen van coeliakie
Gluten kunnen, bij mensen met een intolerantie voor gluten, vervelende ontstekingen in het slijmvlies en de darmvlokken van de dunne darm veroorzaken; op langere termijn kan dat tot onomkeerbare beschadigingen leiden, waardoor voeding niet meer goed opgenomen kan worden – en er tekorten aan voedingsstoffen kunnen ontstaan.
Mogelijke gevolgen van coelieakie:
– Bloedarmoede (een tekort aan ijzer);
– Darmkanker;
– Depressiviteit;
– Een (ernstig) tekort aan energie;
– Menstruatiestoornissen;
– Onvruchtbaarheid, vroeg-geboortes en miskramen;
– Osteoporose (botontkalking);
– Slechte wondgenezing.
Op zoek naar de oorzaak
De precieze oorzaak van een glutenintolerantie is niet bekend, maar erfelijkheid lijkt een belangrijke rol te spelen. Hoewel coeliakie relatief het vaakst bij jonge kinderen wordt geconstateerd, kan het bij volwassenen op latere leeftijd ook plotseling optreden.
Een glutenvrij-dieet
Gluten komen voor in bepaalde soorten granen, maar er zijn ook glutenvrije granen, waaronder amaranth, boekweit, gierst, maïs en teff.
De symptomen van coeliakie kunnen gelukkig helemaal verdwijnen door middel van een strikt glutenvrij-dieet. Bovendien is het lichaam in principe in staat om veel schade te kunnen herstellen.
Daadwerkelijke genezing van coeliakie is helaas (nog) niet mogelijk; er bestaan (nog) geen medicijnen tegen de aandoening.
Glutenvrije producten zijn te herkennen aan een glutenvrij-logo; dit is meestal een tarwestengel met een streep of kruis erdoorheen.
Let op: haver wordt vaak glutenvrij genoemd, maar dat is niet helemaal waar. Haver bevat namelijk wel degelijk gluten; zogeheten ‘avenines’, maar niet de soort gluten waar de meeste mensen met coeliakie last van krijgen. Echter kan haver wel besmet zijn met gluten doordat het vaak verbouwd wordt vlak naast gluten-bevattende granen. Mensen met coeliakie moeten dus ook voorzichtig zijn met haver.
Wat je zelf kunt doen bij (een vermoeden van) coeliakie
Naast een glutenvrij-dieet, speelt ook stress een rol bij de aandoening. Zo min mogelijk stress, voor zover dat mogelijk is, heeft een positief effect op coeliakie. Ook is het, vanwege het beschadigde darmslijmvlies, verstandig om op te passen met schadelijke stoffen (zoals alcohol, suiker en tabak) wanneer er een vermoeden- of sprake is van de aandoening.
Vermoed je dat je mogelijk een glutenintolerantie (of een overgevoeligheid voor gluten) hebt..? Schroom dan niet om professionele hulp te zoeken voor persoonlijk voedingsadvies.
Interessante feitjes
→ In Afrika, China en Japan komt coeliakie bijna niet voor.
→ Vrouwen worden over het algemeen vaker gediagnosticeerd met coeliakie dan mannen.
→ Bij kinderen waarbij coeliakie vóór het tweede jaar wordt vastgesteld, zou in zeldzame gevallen wel volledige genezing mogelijk zijn (onder toezicht van een arts uiteraard).
Vond je dit artikel interessant..? Dan zou ik het leuk vinden als je dat in de reacties wilt laten weten!
IK HELP JOU OM TE GAAN LEREN LUISTEREN NAAR JE LICHAAM – EN OM JE KLACHTEN TE GAAN BEGRIJPEN, ZODAT JIJ (WEER) GRIP KRIJGT OP JE GEZONDHEID!
ZORG DAT JE NIETS MIST; VOLG ‘VOEDINGVOORJEBREIN.NL’ OP SOCIALE MEDIA!
