Binnen de koolhydraten onderscheiden we snelle koolhydraten en langzame koolhydraten. Snelle koolhydraten worden over ’t algemeen gezien als ongezonde koolhydraten, en langzame koolhydraten worden over ’t algemeen gezien als gezonde koolhydraten; maar waarom eigenlijk..? Wat is dan precies het verschil..? In dit artikel leg ik je uit wat het verschil tussen snelle- en langzame koolhydraten is – en waarom dat verschil van cruciaal belang is voor (problemen met) je bloedsuikerspiegel en (andere) vage ‘onverklaarbare’ gezondheidsklachten.
Koolhydraten zijn ketens, welke zijn opgebouwd uit de aaneengeschakelde scheikundige moleculen koolstof, waterstof en zuurstof. Qua samenstelling bestaan koolhydraten uit verschillende soorten suikers, vezels en zetmeel. De verhoudingen tussen de bestanddelen en de lengte van de scheikundige ketens bepalen als het ware in hoeverre koolhydraten gezond zijn.
Het verschil tussen snelle koolhydraten en langzame koolhydraten
Snelle koolhydraten zijn de relatief korte ketens – en worden ook wel ‘enkelvoudige koolhydraten’ genoemd. Snelle koolhydraten zorgen voor een acute stijging van de bloedsuikerspiegel door snelle productie van insuline. Snelle suikers worden direct opgenomen door het lichaam, waardoor je in eerste instantie een energieboost zult ervaren. De bloedsuikerspiegel daalt vervolgens echter net zo hard als dat hij steeg; daardoor kun je in een vicieuze cirkel terecht komen, waarbij je snel weer trek krijgt – en er pieken en dalen in je bloedsuikerspiegel ontstaan.
Langzame koolhydraten zijn lange ketens – en worden ook wel ‘meervoudige- of complexe koolhydraten’ genoemd. Langzame koolhydraten zorgen voor een geleidelijke opname van voedingsstoffen – en dus ook voor een geleidelijke aanvoer van energie; daardoor blijf je langer verzadigd – en blijft je bloedsuikerspiegel stabieler.
De spijsvertering en de stofwisseling van koolhydraten
Tijdens het spijsverteringsproces worden alle koolhydraten afgebroken tot steeds kleinere deeltjes. Je kunt je misschien wel voorstellen dat je lichaam langer bezig is met – en dus ook langer verzadigd zal zijn door – langzame koolhydraten. Ten behoeve van de spijsvertering en de stofwisseling hebben langzame koolhydraten dus in principe de voorkeur.
Alle koolhydraten worden uiteindelijk door het lichaam omgezet in glucose, maar het grote verschil is dus de tijd die het lichaam nodig heeft om de koolhydraten af te breken. De alvleesklier zorgt ervoor, door middel van het hormoon insuline, dat de bloedsuikerspiegel zo stabiel mogelijk blijft. De alvleesklier moet dus echter veel harder werken bij de verbranding van snelle koolhydraten dan bij de verbranding van langzame koolhydraten.
Let op: snelle koolhydraten zijn niet per definitie slecht. Een juiste balans tussen snelle- en langzame koolhydraten is belangrijk, en die balans kan per persoon verschillend zijn.
Bronnen van snelle koolhydraten en langzame koolhydraten
Een aantal voorbeelden van snelle koolhydraten:
-
- Aardappelen
- Wit brood
- Frisdrank
- Fruit
- Honing
- Koek
- Witte pasta
- Witte rijst
- Snoep
- Suiker
Een aantal voorbeelden van langzame koolhydraten:
-
- Appels
- Grapefruit
- Groenten
- Peulvruchten (met name kidneybonen en linzen)
- Volkoren producten
- Zilvervliesrijst
Goed om te weten
→ De snelheid waarmee koolhydraten in ons lichaam worden opgenomen noemen we ook wel de ‘glykemische index’ (GI). Hoe hoger de glykemische index, hoe sneller de koolhydraten worden opgenomen.
→ Overtollige glucose wordt in het lichaam omgezet in glycogeen. Als de voorraad glycogeen echter te groot wordt, dan zal het lichaam glucose gaan omzetten in vetcellen.
→ Koolhydraten vormen de belangrijkste brandstoffen voor het lichaam. Je lichaam zal er altijd voor kiezen om als eerste koolhydraten (glucose) te verbranden. Vetten en eiwitten worden pas verbrand als er geen koolhydraten meer voorradig zijn.
→ Een (langdurig) tekort aan koolhydraten kan een tekort aan bepaalde essentiële voedingsstoffen betekenen; het is daarom niet verstandig om zomaar een koolhydraat-arm dieet te gaan volgen.
→ Je lichaam ziet in principe geen verschil tussen natuurlijke suikers (zoals bijvoorbeeld fruitsuikers) en geraffineerde suikers; beiden worden gezien – en verbrand als suikers. Er zitten overigens wel andere verschillen tussen fruitsuikers en geraffineerde suikers wat betreft overige (voedings)stoffen uit – en het effect op de gezondheid daarvan. Wat betreft je gezondheid hebben natuurlijke suikers uiteraard de voorkeur.
→ Je kunt koolhydraten ook nog onderverdelen in ‘verteerbare-‘ en ‘onverteerbare koolhydraten’. De onverteerbare koolhydraten worden ook wel ‘voedingsvezels’ genoemd; die vezels zijn onder andere van belang voor een goede werking van de darmen.
Wil jij je vage ‘onverklaarbare’ gezondheidsklachten leren herkennen, begrijpen en bestrijden – en je eet- en leefpatroon optimaliseren voor een klachtenvrije toekomst..?
IK HELP JOU OM TE GAAN LEREN LUISTEREN NAAR JE LICHAAM – EN OM JE KLACHTEN TE GAAN BEGRIJPEN, ZODAT JIJ (WEER) GRIP KRIJGT OP JE GEZONDHEID!
ZORG DAT JE NIETS MIST; VOLG ‘VOEDINGVOORJEBREIN.NL’ OP SOCIALE MEDIA!
Ⓒ Nicki Jalink – Voedingvoorjebrein.nl, online orthomoleculair voedingsdeskundige